Vaftiz
Kategori : Din Ve Ahlak
Vaftiz
Hıristiyanlığa girme alameti ve Hristiyanlığın şartı sayılan
yedi merasimden biri. Vaftiz Ortodokslarda suya girmekten, Katoliklerde üzerine
su serpmekten ibarettir. Vaftize Arapçada "ta'mid" denir.
Vaftiz,
Hristiyanlıkda Hz. İsa'nın dinine katılmanın hukuki ve mukaddes bir
göstergesidir. Vaftiz edilen kişiye verilen isme "vaftiz adı" denir. Bir çocuğu
vaftiz hazırlayan, tören sırasında onu kucağında tutarak yanında bulunan iki
önemli kişi vaftiz anası ile vaftiz babasıdır. Kiliselerde vaftiz suyunun
konulduğu taş, metal, çimento vb. şeylerden yâpılmış kurna biçimindeki kaba da
"vaftiz teknesi" denir. Hemen bütün dinlerde arınma ve yenilenmeyi sağlamak için
çeşitli şekillerde su kullanıldığı bilinmektedir. İslâm'da abdest ve gusul, bir
takım dinî görevlerin yerine getirilmesi için şarttır. Bu bulunmadığı takdirde,
bu işlem toprak cinsinden temiz bir madde ile yapılır ki, bunun adı
teyemmümdür.
Hıristiyanlıktaki vaftizin, yahudilerin yıkanma törenleri,
Esseniler'in günlük banyoları ve Hz. İsa'nın Vaftizci Yahya tarafından vaftiz
edilmesi inancıyla yakın bir ilgisi vardır. Ancak Hristiyanlıkdaki vaftiz
törenleri, yine de yukarıda sayılanlardan bütünüyle farklıdır. Hristiyanlığa
göre genel anlamda vaftiz, Hz. Adem'le Havva'dan intikal eden ilk (aslî)
günahtan arınma olmakla beraber, kişinin yeni bir hüviyete bürünerek Allah'ın
krallığına katılmasının takdisi anlamlarına da gelir. İlk günah inancı
Hıristiyanlıkta önemli bir unsurdur; bir günahtan kurtulmanın tek yolu da vaftiz
olmaktır: Tarih boyunca vaftiz, kiliselerde kişinin tamamen suya daldırılması,
vücudunun bir kısmının suya batırılması, başına su dökülmesi veya üstüne su
serpilmesi vb. şeklinde uygulanmıştır. Vaftiz genellikle doğumun ilk haftası
sonunda yapılır. Bu gelenek Hz. İsa'nın, "Her doğan çocuk doğumunun sekizinci
gününde vaftiz edilmelidir, vaftizsiz Cennet'e girmek mümkün değildir"
buyruklarına dayandırılmaktadır. İncil'de Hz. İsa'ya nisbet edilen "Gidip bütün
insanları aydınlatınız, onların ruhlarını Tanrı, Oğul ve Rûhu'l-kudüs adına
vaftiz ediniz" sözü de bu konuda aynı önemi taşımaktadır. Çocuğun vaftizi
esnasında, onun dinî eğitimini üstlenecek bir vaftiz anasıyla bir vaftiz babası
seçilir. Böylece çocukla bu ana-baba arasında dinî bir akrabalık kurulmuş olur.
Bu akrabalığı ömür boyu sürdüren aileler olmuştur. Vaftiz, doğan çocuğun
Hristiyan dinine kabulünü sağlayan bir işlemdir. Vaftiz, ileri yaşlarda da
yapılır; çünkü vaftiz edilen kişinin, o zamana kadar işlediği bütün
günahlarından kurtulacağına dair kesin bir inanç vardır. Yapılan
araştırmalar su ile yıkanarak arınma inancının Hristiyanlıktan çok daha eski
dinî bir gelenek olduğunu ortaya koymuştur. Nitekim vaftize benzer bir
uygulamaya Anadolu'daki Kybele ibadetinde rastlanmıştır. Hristiyan kaynakları
vaftizin Hz. İsa'dan önce, O'nun çağdaşı Vaftizci Yahya tarafından
uygulandığını, hatta Hz. İsa'nın Hz. Yahya tarafından vaftiz edildikten sonra
vaftizci adını aldığını önemle vurgulamaktadır. Yine tarihî araştırmalar, suyla
temizlenme işleminin putperest Sâmi toplumlarınca da uygulanmakta olduğunu
ortaya çıkarmıştır. Vaftizin yapılışı ve ona olan inanç bütün hristiyan
toplumlarınca aynı şekilde kabul edilerek değerlendirilmemiştir. Anabatizm adlı
bir hristiyan tarikatına göre küçük iken yapılan vaftizin hiçbir değeri yoktur;
büyüklerin yeniden vaftiz edilmeleri gerekir. Vaftizin bu şekilde yorumlanması,
zamanla Hz. İsa'nın cemiyet vaftizcisi olarak anlaşılmasına yol açmıştır. Batizm
adı verilen bir başka Hristiyan mezhebine göre vaftiz, ergenlik çağında bütün
vücudu suya sokarak yapılır. Bu mezhep özellikle İngiltere ve Amerika'da
yaygındır.
Hıristiyanlıktan önce de Filistin'de vaftiz yapıldığı
bilinmektedir. Hz. Yahya'nın birçok kişiyi Şeria (Ürdün) nehrinde bizzat vaftiz
ettiği hristiyan kaynaklarında belirtilmektedir. Vaftizin, günümüzdeki gibi
mukaddes bir kurum halini alması, Hz. İsa'yı tâkib eden dönemde olmuştur.
Katoliklerde papazın; "Seni Baba, Oğul ve Ruhu'l-Kudüs adına vaftiz ediyorum"
cümlesiyle yapılan vaftiz, onlara göre, kişiyi Allah'ın mağrifetine erdirir.
Yetişkinlerin vaftizi, o kişilerin dinî konularda bilgilendirilmelerinden ve
tevbelerinin alınmalarından sonra yapılır. Protestanların anlayışına göre
vaftiz, Allah kelâmıyla suyun mistik birleşmesine dayanır. Bu birleşmeyle
günahlar bağışlanmış, ruh tazelenmiş olur. Protestanlıkda çocukların vaftizi
zorunludur. Bunlarda vaftiz genellikle tek veya üçlü su serpme şeklinde yapılır.
Reform hareketinin önde gelenlerinden Zwingli vaftizci, kiliseye kabul edilmek
için yapılan bir dini tören ve Allah mağrifetinin bir sembolü saymıştır.
Anglikan kilisesinde vaftiz, çocukların ruh temizliğini sağlayan bir. vasıta
kabul. edilir. Liberal Protestanlar'a göre ise vaftizin ancak pedağojik bir
değeri vardır. Vaftiz bir inanç şeklinde kurumlaşınca, vaftiz için özel yerlerin
yapılması gündeme gelmiştir. Ketadral ve kiliselerin yanında, vaftiz yapmaya
mahsus bir tekneyi ihtiva eden yuvarlık veya köşeli kümbet şeklinde vaftiz hane
binaları, hristiyan mimarisinde önemli bir yer işgal etmiştir. Zamanla suya
batırılarak vaftiz usulü kaldırılmış ve kilisenin içine vaftize mahsus bir şapel
ilave edilmiştir. Burada vaftiz yapmak için vaftiz teknesi denilen bir tekne
bulunmaktadır.
Vaftiz yazısı toplam 2935 defa okundu
 Sayfayı Yazdır  Arkadaşına Gönder
Bağlantılı Yazılar
|
Sık Kullanılanlara Ekle
Açılış Sayfası Yap